“กลุ่มสตรีนิยม (Feminisn) มีแนวคิดที่เน้นความเป็นอิสระของผู้หญิงและผู้ชาย โดยมีหลักการพื้นฐานว่า เพศไม่ควรจะเป็นปัจจัยในการบ่งชี้อัตลักษณ์และสิทธิทางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจของมนุษย์ (Kaplan, 1998) ประเด็นนี่ได้ถูกนำมาอภิปรายกันอยู่เสมอ คือค่านิยมชายเป็นใหญ่ หรือ ปิตาธิไตย (patriarchy) ทัศนคติแบบเหมารวม (stereotyping) การมองผู้หญิงเป็นวัตถุทางเพศ (sexual objectification)

ความเป็นหญิงหรือชายที่มาจากความรู้สึกหรือสถานภาพทางกฎหมายเป็นสิ่งที่สังคมและวัฒนธรรมได้ปลูกฝังให้เป็นบทบาทนั้นๆ ดังนั้น เพศที่ถูกกำหนดจากสังคมนี่จึงสามารถเปลี่ยนได้ตามสภาวะหรือเงื่อนไขแต่ละยุคสมัยก็ได้ คุณลักษณะของแต่ละเพศที่ปรากฏขึ้นนั้นไม่ได้เกิดจากธรรมชาติ แต่ล้วนถูกสร้างมาจากการขัดเกลาทางสังคม ดังนั้น ความเป็นเพศจึงกำหนดความเป็นตัวตน ความสามารถ และความสัมพันธ์ที่มีต่อคนอื่นในแต่ละเพศ ดังนั้น คำว่าเพศ กับ เพศสภาพ จึงแตกต่างกัน

ในเรื่องของภาพลักษณ์ (Image) ทรงผมคือเครื่องหมายประจำเพศว่าผู้หญิงต้องไว้ผมยาวและผู้ชายต้องไว้ผมสั้น การเป็นเพศจึงมีการแบ่งที่ชัดเจนมากขึ้น ดังนั้นในสังคมชายเป็นใหญ่ (Patriarchy) (ศวริศ ศรีฤทธิประดิษฐ,2560) ทำให้เห็นว่าผมสั้นนั้นมีอิทธิพลต่อการสร้างภาพลักษณ์ที่แสดงออกมีภาวะการณ์เป็นผู้นำในสตรีที่ไว้ผมสั้นนั้นมากขึ้น ซึ่งการเรียนรู้ หรือ การผลิตซ้ำๆ ของสังคมที่พูดถึง “ผู้ชายไว้ผมสั้น ผู้หญิงไว้ผมยาว” ทำให้สตรีเพศเกิดความรู้สึกว่าตัวเองนั้นเสียเปรียบ หรือสตรีบางคนอยากเป็นบุรุษ กับบางคนไม่ได้อยากเป็นแต่อยากให้บุรุษมองว่าตนเองมีความสามารถหรือมีความเท่าเทียม จึงเริ่มตัดผมเลียนแบบผู้ชาย ในภาพยนตร์หลายเรื่อง ที่เราจะเห็นสตรีปลอมเป็นบุรุษเพื่อเข้าสังคมหรือให้สังคมมองตัวเองเป็นชายเพื่อจุดประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่ง เริ่มทำให้เกิดเป็นภาพจำบางอย่างในสังคม ว่าสตรีที่ผมสั้นหรือสตรีที่มีผมคล้ายบุรุษนั้นถูกให้การยอมรับว่ามีความสามารถเทียบเท่าบุรุษ ซึ่งหากเพ่งพินิจโดยเน้นการสื่อสารในมิติของวัฒนธรรมศึกษา ประกายกาวิล ศรีจินดา (2562) ระบุว่าจะเป็นการสะท้อนความจริง (Reflection) หรือเป็นเพียงการประกอบสร้าง (Construction) มายาคติเสรีภาพของสังคมทุนนิยม ที่ไม่เคยมีอยู่เลยในโลกความเป็นจริง”

ส่วนหนึ่งจากบทความ “ภาพสะท้อนผู้หญิงผมสั้นผ่านสื่อมวลชน” ในรายวิชาระเบียบวิธีวิจัยการสื่อสารขั้นสูง

นิติธร อุ้นพิพัฒน์
นักศึกษาปริญญาเอก รุ่น 1

ผศ.ดร.ประกายกาวิล ศรีจินดา
อาจารย์ประจำวิชาระเบียบวิธีวิจัยทางการสื่อสารขั้นสูง

#นิเทศศาสตร์สวนสุนันทา #commartsssru